Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Tajemniczy Pałac Czartoryskich. Dlaczego nigdy go nie ukończono? [ZDJĘCIA]

Łukasz Cichy
Łukasz Cichy
Marcin Szyndrowski | archiwum krotoszyn.naszemiasto.pl
Pałac Czartoryskich w Starym Sielcu miał być godną siedzibą potężnego arystokratycznego rodu. Dziś stoi opustoszony niedaleko Krotoszyna. Dlaczego nigdy nie ukończono budowy?

Spis treści

Olgierd Czartoryski i jego żona Mechtylda z Habsburgów pamiętani są jako ostatni właściciele przedwojennego Baszkowa. Nie wszyscy jednak wiedzą, że należał do nich również majątek w Starym Sielcu i nigdy nie ukończony pałac, który miał być klejnotem w architektonicznej kolekcji wielkopolskich książąt.

Arystokratyczna rodzina z tradycjami

Olgierd Aleksander Jan książę Czartoryski na Klewaniu i Żukowie herbu Pogoń Litewska, bo takie pełne nazwisko nosił nasz bohater, urodził się 25 października 1888 r. w Sielcu w gminie Jutrosin w powiecie rawickim, jako syn księcia Zdzisława Aleksandra Tytusa Czartoryskiego oraz Marii Heleny z Zalewskich herbu Prawdzic. Czartoryscy to ród książęcy pochodzący od Konstantego, księcia na Czartorysku, wnuka księcia litewskiego Giedymina. Przodek tej rodziny był zatem blisko spokrewniony z królem Władysławem Jagiełłą.

Liczne majątki Czartoryskich

Sielec Stary pochodzi z XV w. Właścicielami byli Włościejewscy, Malechowscy, Kołaczkowscy, Siewierscy, Zawadzcy, Zakrzewscy, Bronikowscy, a od 1884 r. należał do Czartoryskich. Pierwszy dwór wybudował w latach 90. XVIII w. Antoni Bronikowski. Kolejny powstał na pocz. XIX w. Ojciec Olgierda będąc posłem do niemieckiego parlamentu często przebywał w Berlinie. Gdy jednak miał chwilę wolnego, spędzał go w Sielcu, gdzie często odwiedzali go m.in. pisarze Henryk Sienkiewicz i Władysław Reymont; malarze Juliusz Fałat, Jan Grzegorz Stanisławski i Leon Jan Wyczółkowski oraz rzeźbiarze Antoni Madeyski i Jan Szczepkowski. Jak podawał Olgierd ks. Czartoryski, ojciec poza urzędnikami, nigdy nie pozwalał Niemcowi przekraczać progu domu. W 1909 r. sielankowe życie przerwała śmierć Zdzisława Czartoryskiego, a jego dobra przejął właśnie 21-letni Olgierd.

Pan na Sielcu i Baszkowie

Olgierd obok swojego pałacu postanowił wybudować w 1911 r. nową posiadłość. Projektantem był Roger Sławski. W Sielcu osiadł ostatecznie w 1912 r., choć często podróżował. 11 stycznia 1913 r. wziął ślub z Mechtyldą Marią arcyksiężną Habsburżanką-Lotaryńską, córką wielkiego admirała Austro-Węgier i praprawnuczką samego cesarza Leopolda II. Małżonkom prawdopodobnie zabrakło środków na dokończenie budowy nowego pałacu w Starym Sielcu, a zamieszkiwali wówczas w Jutrosinie Wybuch I wojny światowej zastał ich w Krakowie. W okresie Wielkiej Wojny książę służył w Czerwonym Krzyżu w Sztabie Generalnego Gubernatora niemieckiego na terenie Polski. Po wojnie okazało się, że sowieci wiosną 1918 r. splądrowali majątek jego dziadków ze strony matki w Ostapowcach. 23 lutego 1922 r. Czartoryski wykupił Baszków gminie Zduny oraz Stary Kobylin w powiecie krotoszyńskim za 200 mln marek polskich. W majątku baszkowskim, gdzie zamieszkał na polowania odwiedzali go m.in. prezydent RP Ignacy Mościcki, prymas August Hlond, czy ambasadorowie Włoch, Hiszpanii, Francji oraz pozostali dyplomaci ze Szwecji, czy Danii. Czartoryski poświęcił się też sprawom polskim i często podróżował po Europie. Po kampanii wrześniowej jego majątek i wszystkie środki zostały skonfiskowane, a on z rodziną został więźniem w swoim dawnym majątku. Z czasem wywieziono go do Warszawy, skąd udał się do Włoch, stamtąd do Francji i Belgii, a żywot zakończył w Brazylii, gdzie zmarł 6 lutego 1977 r., dokładnie 11 lat po swojej żonie. Ich prochy zostały 21 lat później sprowadzone do Polski i spoczęły na cmentarzu w Jutrosinie.

Dobra utracone

Książę Olgierd Czartoryski jeszcze przed wybuchem wojny wysłał swoje cenne rzeczy w skrzyniach do Kozłówki. Wyposażenie pałaców nie ucierpiało w czasie wojny, lecz dopiero wraz z nadejściem Armii Czerwonej. Majątek w Baszkowie został znacjonalizowany i przeszedł na rzecz Skarbu Państwa, a od 1987 r. jest tam Dom Pomocy Społecznej.

Pałac na miarę arystokratycznego rodu

Nowy pałac w Starym Sielcu miał nawiązywać stylem do zamku Le Plessis-Boureé we Francji, stąd często określano go mianem zamku. Miał powierzchnię 12,8 tys. m3. Od konfiskaty majątku Czartoryskich minęły 83 lata, a nieukończony nigdy zamek stoi do dziś, choć opustoszały.

POZNAJ SWÓJ POWIAT: Baszków (1) [ZDJĘCIA]

POZNAJ SWÓJ POWIAT: Chachalnia (2) [ZDJĘCIA]

POZNAJ SWÓJ POWIAT: Perzyce (3) [ZDJĘCIA] ...

POZNAJ SWÓJ POWIAT: Rochy (4) [ZDJĘCIA] ...

POZNAJ SWÓJ POWIAT: Konarzew (5) [ZDJĘCIA]

POZNAJ SWÓJ POWIAT: Trafary (6) [ZDJĘCIA] ...

POZNAJ SWÓJ POWIAT: Zduny (7) [ZDJĘCIA]

POZNAJ SWÓJ POWIAT: Benice (8) [ZDJĘCIA] ...

POZNAJ SWÓJ POWIAT: Biadki (9) [ZDJĘCIA] ...

POZNAJ SWÓJ POWIAT: Bożacin (10) [ZDJĘCIA] ...

POZNAJ SWÓJ POWIAT: Chwaliszew (11) [ZDJĘCIA] ...

POZNAJ SWÓJ POWIAT: Duszna Górka (12) [ZDJĘCIA] ...

POZNAJ SWÓJ POWIAT: Dzierżanów (13) [ZDJĘCIA] ...

POZNAJ SWÓJ POWIAT: Gorzupia (14) [ZDJĘCIA] ...

POZNAJ SWÓJ POWIAT: Jasne Pole (15) [ZDJĘCIA] ...

POZNAJ SWÓJ POWIAT: Kobierno (16) [ZDJĘCIA] ...

POZNAJ SWÓJ POWIAT: Lutogniew (17) [ZDJĘCIA] ...

POZNAJ SWÓJ POWIAT: Romanów (18) [ZDJĘCIA] ...

POZNAJ SWÓJ POWIAT: Roszki (19) [ZDJĘCIA] ...

POZNAJ SWÓJ POWIAT: Różopole (20) [ZDJĘCIA] ...

POZNAJ SWÓJ POWIAT: Orpiszew (21) [ZDJĘCIA]

POZNAJ SWÓJ POWIAT: Osusz (22) [ZDJĘCIA]

POZNAJ SWÓJ POWIAT: Salnia (23) [ZDJĘCIA]

POZNAJ SWÓJ POWIAT: Świnków (24) [ZDJĘCIA]

POZNAJ SWÓJ POWIAT: Tomnice (25) [ZDJĘCIA]

POZNAJ SWÓJ POWIAT: Ustków (26) [ZDJĘCIA] ...

POZNAJ SWÓJ POWIAT: Wielowieś (27) [ZDJĘCIA] ...

POZNAJ SWÓJ POWIAT: Ruda (28) [ZDJĘCIA] ...

POZNAJ SWÓJ POWIAT: Bestwin (29) [ZDJĘCIA] ...

POZNAJ SWÓJ POWIAT: Trzaski (30) [ZDJĘCIA] ...

POZNAJ SWÓJ POWIAT: Dziewiąte (31) [ZDJĘCIA] ...

POZNAJ SWÓJ POWIAT: Smoszew (32) [ZDJĘCIA] ...

POZNAJ SWÓJ POWIAT: Trzemeszno (33) [ZDJĘCIA] ...

POZNAJ SWÓJ POWIAT: Wronów (34) [ZDJĘCIA] ...

POZNAJ SWÓJ POWIAT: Wróżewy (35) [ZDJĘCIA] ...

POZNAJ SWÓJ POWIAT: Kuklinów (36) [ZDJĘCIA] ...

POZNAJ SWÓJ POWIAT: Starygród (37) [ZDJĘCIA] ...

POZNAJ SWÓJ POWIAT: Długołęka (38) [ZDJĘCIA] ...

POZNAJ SWÓJ POWIAT: Lipowiec (39) [ZDJĘCIA] ...

POZNAJ SWÓJ POWIAT: Dzielice (40) [ZDJĘCIA] ...

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Krokusy w Tatrach. W tym roku bardzo szybko

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na rawicz.naszemiasto.pl Nasze Miasto